Tadeusz Boy-Żeleński: „klinicysta życia społecznego”

Audycje Kulturalne

https://audycjekulturalne.pl/wp-content/uploads/2024/10/Audycje-Kulturalne-Ksiaze-Boy-Zelenski.mp3
Najnowsza biografia młodopolskiego artysty i naukowca skupia się na jego wielowymiarowości i podkreśla przełomowy charakter jego zainteresowań i poglądów. Choć Tadeusz Boy-Żeleński jest nierozerwalnie związany z Krakowem, to sporą część życia spędził w Warszawie, a na czas okupacji, aż do śmierci związał się z Lwowem.

Tadeusz Boy-Żeleński (ur. 1874) wychowywał się w artystycznej rodzinie – ojciec był muzykiem i kompozytorem, matka zajmowała się w wolnym czasie literaturą i poezją. Sam przeżył nieudany debiut poetycki w wieku 20 lat, już w czasie studiów medycznych.
Kompozycji Władysława Żeleńskiego można było wysłuchać m.in. na festiwalu Eufonie – rozmawialiśmy o nich z Piotrem Sałajczykiem.

Choć zanotował, że jego praca jako lekarza była epizodyczna, to spędził w zawodzie blisko 20 lat. Zajmował się nie tylko pacjentami, ale z powodzeniem oddawał się pracy badawczej i naukowej, kierując m.in. pionierskim projektem kierowanym do młodych matek i niemowląt „Kropla mleka”.

Momentem przełomowym w jego karierze był kontakt z krakowskim kabaretem „Zielony Balonik”, który, jak można przeczytać w jego wspomnieniach, „uczynił ze mnie pisarza”. Oprócz scenariuszy kabaretowych, publikował teksty będące swoistymi kronikami krakowskiego życia towarzyskiego, poezje, z czasem zajął się tłumaczeniami z języka francuskiego oraz krytyką teatralną. W Warszawie objął stanowisko kierownika literackiego Teatru Polskiego. To właśnie w stolicy jego wyraziste poglądy (dotyczące słowa i pisania, ale także feminizmu i państwowości) spotkały się z ostrą reakcją ze strony innych pisarzy, m.in. Karola Irzykowskiego.

Boy-Żeleński był jednym z bohaterów filmu „Niebezpieczni dżentelmeni”. O filmie rozmawialiśmy z jego reżyserem Maciejem Kowalskim.

Po wybuchu wojny Boy-Żeleński wyjechał do Lwowa, gdzie objął katedrę romanistyki na uniwersytecie. Zginął w 1941 r. w egzekucji lwowskich profesorów.

O książce „Książe. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego” opowiedziała nam autorka, pisarka i redaktorka, Monika Śliwińska.

Zdjęcia: Wydawnictwo Literackie / NAC

Artykuł Tadeusz Boy-Żeleński: „klinicysta życia społecznego” pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.